آنچه ذکر خواهم کرد یک برداشت شخصی است!
در اوایل انقلاب شاید اگر با پرسش تعهد یا تخصص روبرو می شدیم؛ قطعا پاسخ؛ تعهد بود زیرا استنباط کلی این بود که یک فرد متخصص وقتی تعهدی نسبت به اعتقادات و باورهای جامعه ندارد چه بسا می تواند خیانت های بزرگتری را نسبت به فرد غیر متخصص در حق مردم انجام دهد. پس اولویت اول تعهد بود و اگر تخصص هم بود که چه بهتر!(شاید به علت تجربه تلخ بنی صدر)
در گذر زمان این دیدگاه تغییر کرد زیرا چه بسیار افراد خوب و متعهدی سکان مدیریتی را در بخش های مختلف بدست گرفتند که عملکردشان جزء خسارت ؛ نتیجه ای نداشت و یا اگر افراد باهوشی هم بودند مدت زمانی طول می کشید تا تخصص لازم را بدست آورند و این باعث عقب افتادگی برنامه ها می شد!
در دیدگاه جدید این باور بوجود آمد که نمی بایست یک فرد متخصص فاقد تعهدهای تعریف شده در اول انقلاب را با کافر و ملحد اشتباه گرفت!! و این بدبینی که ممکن است از سوی این افراد خیانتی صورت گیرد؛ قابل قبول نیست!
کم کم در تقابل بین تعهد و تخصص؛ کفه تخصص غلبه کرد ولی اتفاق جالبتری که افتاد تعریف جدیدی بود که بعضی از افراد از تعهد ارائه کردند که متضاد با تعهد تعریف شده از اول انقلاب بود!
مثالی که ذکر خواهم کرد به معنای عمیق ترین تغییر تعریف تعهد این دوستان نیست بلکه ملموسترین مثالی ست که می توان زد! اگر به عکس توام با «ریش زیاد» این دوستان در اول انقلاب نگاه کنید و با عکس«فاقد ریش» الان مقایسه کنید؛ متوجه تغییری می شوید که به باور آنها از «ریش» به «ریشه» رفته است!!(یا به کنایه می گویند: اگر ریش بود مظهر اسلام!!.....!!)
(چندین سال قبل در یک کتابفروشی عکس توام با محاسن زیاد محسن مخملباف را بر روی جلد یکی از کتابهایش دیدم و به شوخی به دوستی که همراهم بود گفتم: محسن مخملباف سابق را ببین!!... کلی خندید!)
مثال ملموس دیگر برای تغییر تعریف از تعهد؛ سیاسی است و پیرامون آمریکاست!
امپریالیسم جهانخوار تعریف اول این دوستان از آمریکا بود! و باید در بینش سیاسی هرفرد متعهدی در آن زمان حتما می بود! که بعدا این تفکر به تفکر گفتگو با امپریالیسم! تغییر کرد! و در عمل به دوستی با امپریالیسم! رسید!
بنظرم هنوز سوال تخصص یا تعهد؛ با قرائتهای جدیدتری در جامعه ما مطرح است و هنوز بینش های مختلفی پیرامون آن وجود دارد!
-------------
دوست دارم جمله زیبای دکتر چمران را در پاسخ به این سوال(تخصص یا تعهد؟ - به تعبیر شهید چران تخصص یا تقوا؟-) به عنوان حُسن ختام ذکر کنم:
((می گویند تقوا از تخصص لازم تر است! آنرا می پذیرم!
اما می گوییم آنکس که تخصص ندارد و کاری را می پذیرد؛ بی تقواست!!)).